REVIEW: ‘Isang Himala,’ Isang (Adaptasyon²)
REVIEW: ‘Isang Himala,’ Isang (Adaptasyon²)
Elsa (Aicelle Santos) at Aling Saling (Bituin Escalante) | Litrato na galing sa CreaZion Studios
NOTE: For English readers, there will be an English translation of the article at the bottom of the page.
Maaari nating iuri ang mga pelikulang musikal sa dalawa; mayroong mga kwentong dumadaloy sa saliw ng musika at mayroon rin namang musika ang siyang mismong nagpapaandar ng kwento. (Marahil para sa iilan, “pointless” ang paglalatag ng pamantayang ito, at nasa bawat isa naman sa atin kung alin ang pipiliin at ituturing na ‘mas’ maganda.) Mas pumapabilang ang Isang Himala sa ikalawa.
Sa sinehan man pinapalabas ang Metro Manila Film Festival (MMFF) entry na ito, mala-dalawang oras na misa ang panonood ng Isang Himala. Nakatataas-balahibo ang husay ng pag-awit ng koro at syempre, kailangan may “sermon” sa gitna. Bato-bato sa langit, ang matamaan, aba’y “deserve” lang niya. May pakiramdam na mahaba ang pelikulang ito. Liriko ang nagpapausad sa kwento, kahit na may mga pagkakataong mas maigi na lang sanang dinaan sa diyalogo ang eksena. Sa mga pelikulang musikal, emosyon ang tumutulak sa mga karakter na kumanta at hindi lang dapat para sa eksposisyon.
Kakki Teodoro bilang Nimia (kaliwa) at Aicelle Santos bilang Elsa (kanan) | Litrato na galing sa CreaZion Studios
Bukod sa pagpapaandar ng kwento, ang mga orihinal na awitin ni Vicente De Jesus, mula sa panteatrong musikal noong 2018 sa ilalim ng direksyon ni Ed Lacson, ang puso ng Isang Himala. At sino pa bang makakapagpatibok nito, kundi ang beteranong aktor mismo na mula rin sa teatro. Katulad na lamang ni Kakki Teodoro, na pinarangalan bilang Best Supporting Actress ng MMFF at Aicelle Santos bilang bidang Elsa. Buo ang tunog ng koro na swak na swak sa mensaheng laman ng bawat himig. At talaga namang ipinalalandakan nito ang “throat chakra” ng mga Pinoy.
Upang makuhanan ang mga mahusay na pagtatanghal na ito, lohikal lamang ang pangangailangang magkaroon ng isang kontroladong produksyon. Sa teknikalidad ng mga bagay-bagay, bawat birit ng mga aktor ay nararapat lamang na makunan sa pinakamataas na kalidad.
Set ng Isang Himala | Litrato na galing kay Atom Araullo
Dito nagiging “unfair” — kung tutuusin, mali — na ikumpara ang Isang Himala ni Pepe Diokno sa Himala ni Ishmael Bernal. Mahirap hindi gawin, sa totoo lang, bilang ito ang “pinaka-source² material,” lalong lalo na sa mga hindi nakapanood ng musikal sa teatro. Lantad ang pag-iiba ng kwento at ng tagpo o “setting” mula sa pagkakasalin nito sa mas maliit na entablado.
Ang bayan ng Cupang ay isang karakter. May “backstory.” May mga katangian. Liban sa tuyo’t mabuhangin, may sarili rin itong arko sa dulo. At panghuli, para sa 1982 na bersyon nito, ang Cupang ay ang isang binihisang bayan sa Mindoro para sa produksyon ng pelikula. Dito rin nagmumula ang misteryosong kalidad ng bayan. Ang “pagshu-shooting” sa isang lokasyon ay mas naging epektibo sa pagpaparating ng mensahe ng kwento. Bagama’t piksyunal ang Cupang at lugar itong ibayo, hindi malayo sa bituka ang mga katotohanang isinisisiwalat nito tungkol sa lipunang Pilipino.
Bidang si Elsa (Aicelle Santos) sa harap ng salamin | Litrato na galing sa CreaZion Studios
Dahil sa pag-iibang anyo ng Cupang mula sa Mindoro kay Bernal, sa entablado ng teatro sa Makati kina Lacson at De Jesus, at ngayon sa isang “soundstage” na pinaliligiran ng “green screen” sa direksyon ni Diokno, kaakibat ng pagbabago sa produksyon at materyal ang mga pagbabago naman sa mismong naratibo. Sa panulat ni Lee at Diokno, hindi lamang basta-bastang binago ang kwento ni Elsa (Aicelle Santos), mas lumawak ito sa pagdaragdag ng mga karakter, pati mga suliranin nila. Sa ganitong paraan, mas nailalapat sa kontemporaryong panahon ang Cupang.
Isang magandang adaptasyon ang Isang Himala. Matapang nitong sinuong ang MMFF bilang isang dalawang oras na dramang musikal, kahit kalimitan ang “genre” na ito sa mga manonood. Napangatwiranan nito ang mga pagbabagong inilihis sa orihinal. At higit sa lahat, mayroon itong nais pang sabihin sa mga manonood na epektibong naiparating ng bawat pihit sa mga ilaw, boses ng koro, at luha ng mga nagsiganap. Alinmang entablado ng teatro o sine, ihabi ang kwento ng Cupang, nananatili itong salamin sa mas malaking entablado ng ating lipunan.
Ang Isang Himala ay isa sa sampung pelikulang tampok sa Metro Manila Film Festival 2024. Kasalukuyan itong ipinapalabas sa mga piling sinehan sa bansa, mula ika-25 ng Disyembre hanggang ika-14 ng Enero. Mapakikinggan na rin sa Spotify ang mga kanta mula sa musikal.
-
Musical films can generally be categorized into two: those where the story flows alongside the music, and those where the music itself drives the story forward. (For some, perhaps this distinction might seem "pointless," and it’s ultimately up to each individual to decide which they prefer and consider “better.”) Isang Himala falls more into the latter category.
Even though this Metro Manila Film Festival (MMFF) entry is screened in cinemas, watching Isang Himala feels like attending a nearly two-hour-long mass. The choir’s singing is chillingly powerful, and of course, there’s a “sermon” in the middle. Let the rocks fall where they may—whoever gets hit, well, they probably “deserved” it. The film has a sense of lengthiness, with its lyrics propelling the narrative forward. There are definitely, moments where it might have been better to let the scenes unfold through dialogue. In musical films, emotions should drive the characters to sing—not merely serve as a tool for exposition.
Beyond driving the narrative, the original songs by Vincent De Jesus, first performed in the 2018 stage musical directed by Ed Lacson Jr., form the heart of Isang Himala. And who better to bring this heart to life than seasoned actors with theater backgrounds? Take, for instance, Kakki Teodoro, who won the MMFF Best Supporting Actress award, and Aicelle Santos in the lead role of Elsa. The choir’s harmonies are full-bodied and perfectly aligned with the message of each melody. The film boldly showcases the "throat chakra" of Filipinos. Capturing these stellar performances naturally requires a controlled production. From a technical perspective, every note belted out by the actors deserves to be recorded in the highest quality.
This is where comparisons between Pepe Diokno’s Isang Himala and Ishmael Bernal’s Himala become “unfair”—or, if we’re being precise, inappropriate. It’s difficult not to make these comparisons, admittedly, since Bernal’s work is the “source material,” especially for those who haven’t seen the stage musical. The differences in the story, as well as in the setting, are clear when translated from the more intimate stage to the screen.
The town of Cupang is a character in its own right. It has a backstory. It has defining traits. Beyond being dry and sandy, it even has its own arc. In the 1982 version, Cupang was brought to life by dressing up a town in Mindoro for the production. This location added to the town’s mysterious quality. Shooting on location was highly effective in delivering the story’s message. While Cupang is fictional and otherworldly, the truths it reveals about Philippine society hit close to home.
With the transformation of Cupang from Mindoro in Bernal’s work, to a theater stage in Makati under Lacson and De Jesus, and now to a soundstage surrounded by green screens under Diokno’s direction, these production changes naturally brought narrative changes as well. Through the screenplay by Ricky Lee and Pepe Diokno, Elsa’s story (as played by Aicelle Santos) was not merely altered but expanded to include additional characters and their struggles. This broadens the story’s scope, making Cupang aptly recontextualizes to contemporary times.
Isang Himala is a remarkable adaptation. It bravely took upon a risk on the MMFF as a two-hour dramatic musical, a genre less familiar to most Filipino audiences. It honored its 1982 predecessor, even having Lee onboard as a screenwriter, while making justified deviations to more so update the original. Most importantly, it had something new to say—rather, it sings—to its audience a message, effectively delivered through the play of lights, the voices of the choir, and the tears of its cast. Whether told on the theater stage or on the silver screen, Cupang’s story remains a reflection of the grander stage of our society.
Isang Himala is one of the ten films featured in the 2024 Metro Manila Film Festival. It is currently showing in select cinemas nationwide from December 25 to January 14. The musical’s soundtrack is now available on Spotify.
